کره گوهر نشان بدون تردید زیباترین، خیره کننده ترین و گرانبهاترین کره ای است که به دست بشر ساخته شده است.
این کره در سال 1291 هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه قاجار به وسیله گوهرهای موجود در خزانه از یاقوت ، زمرد، لعل و الماس تا طلای ناب ساخته شد.
گروهی از جواهر سازان ایرانی به سرپرستی ابراهیم مسیحی وظیفه ساخت و مرصع کاری این کره را برعهده داشتند.
کره جواهر نشان دارای 34 کیلوگرم طلا و 3 کیلو و 656 گرم جواهرات به کار رفته است. این کره دارای بیش از 51366 قطعه جواهر است که در نوع خود بی نظیر است.
قط کره حدود 66 سانت و ارتفاعش حدودا 110 سانتی متر است.
کره گوهرنشان از نظر تعداد جواهر بکار رفته و درشتی و مرغوبیت این گوهرها حیرت آور است و در میان جواهرات ملی ایران می درخشد.
در این کره اقیانوسها و دریاها و دریاچه ها با زمرد و خشکی ها با لعل و یاقوت سرخ، هندوستان با یاقوت روشن و برخی مناطق نظیر قسمتی از قاره آفریقا با یاقوت کبود مشخص شده اند.
ایران، انگلیس، فرانسه و قسمتی از آسیای جنوب شرقی نیز با الماس ساخته شده اند.
خط استوا، دایره البروج و مرزهای کشورها به الماس و نصف النهار و مدارات با یاقوت مشخص شده اند.
جمله (السلطان بن سلطان ناصر الدین شاه قاجار خلدالله ملکه 1291) نیز برروی کره و در محدوده شمال اقیانوس آرام حک شده است.
برخی از انبوه گوهرهای بهکار رفته در کره گوهرنشان به شرح زیر هستند:
الماسها:
الماس بیرنگ فلامک به وزن تقریبی15 قیراط
زمردها:
دو عدد مهره چکهای سفته هر یک به وزن تقریبی175 قیراط با رنگ سبزآبی
و از نوع بسیار اعلا
دامله بادامی برجسته به وزن تقریبی 125 قیراط با رنگ سبزآبی تیره
از نوع بسیار اعلا
زمرد تخت به وزن تقریبی 100 قیراط به رنگ سبزآبی تیره
یاقوتها:
دامله بادامی به وزن تقریبی 75 قیراط به رنگ سرخ ارغوانی
دامله بادامی به وزن تقریبی 55 قیراط به رنگ سرخ ارغوانی ستاره گون
دامله بادامی به وزن تقریبی 45 قیراط به رنگ سرخ ارغوانی ستاره گون
دامله بادامی به وزن تقریبی 50 قیراط به رنگ سرخ ارغوانی
یاقوتهای کبود:
هشت پهلوی پلکانی چهارگوش به وزن تقریبی35 قیراط به رنگ آبی تیره
پلکانی نامنظم به وزن تقریبی 30 قیراط به رنگ آبی تیره
لعلها:
مهره استوانه شکل به وزن تقریبی110 قیراط به رنگ سرخ تمشکی
مهره کرهای سفته به وزن تقریبی 200 قیراط به رنگ سرخ تمشکی
پلکانی گرد به وزن تقریبی80 قیراط به رنگ سرخ تمشکی
گردآوری : نیک زی
منبع : فصلنامه پژوهش هنر