نیک زی | «چهره/ تصویری از خود» به روایت «رزیتا شرف‌جهان»

تنها پرتره نشان‌دهنده خود هنرمند نیست

 در تابلوی شما پرتره‌ای را می‌بینیم که روی آن چند قیچی و نخ‌های آویخته وجود دارد. کمی درباره این اثر توضیح دهید... .

این کار پیش از این نمایش داده نشده بود اما متعلق به مجموعه ((سودای ششم)) است که حدود پنج سال پیش با استفاده از پرتره‌های خودم کار کردم. عکس‌هایی که از دهه ٦٠ به جا مانده و حال‌وهوای آن روزها و زندگی من را در خود دارند، در این مجموعه روایتگر به‌جا‌مانده‌ها هستند؛ کسانی که کمتر جایی در تاریخ دارند و سرنوشت آنها بازگویی آن چیزی است که گذشت.

 در این نمایشگاه شاهد برخوردهای متفاوت هنرمندان با موضوع ((تصویری از خود)) هستیم. به نظر شما، آثاری هم که تصویر هنرمند در آنها دیده نمی‌شود، می‌توانند در این مجموعه قرار گیرند؟

آنچه در این مجموعه می‌بینیم تا حد زیادی به کیوریتور و تلقی‌ای که او از ((تصویر خود)) دارد، مربوط می‌شود. من با این دیدگاه موافق هستم که فقط پرتره و آن چیزی که در صورت نمایان می‌شود، نشان‌دهنده خود هنرمند نیست، بلکه هویت می‌تواند در خیلی چیزهای دیگر غیر از صورت هم نمایان شود. خیلی از آثار ممکن است چیزهای دیگری را از درون هنرمند و موقعیتی که در آن قرار دارد به مخاطبان نشان دهد که می‌تواند مهم‌تر از ظاهر و آن چیزی که در صورت دیده می‌شود، باشد.
در دنیای هنر برخوردهای متفاوتی با چهره وجود دارد. گاهی آثار فیگوراتیو است و ظاهر را عین‌به‌عین نمایش می‌دهد اما گاهی کمتر وابستگی به ظاهر دارد و به لایه‌های درونی می‌پردازد.
در اینجا هنرمند با تکنیک و شیوه بیان خود می‌تواند کار را گسترش دهد و کمی وسیع‌تر به نمایش شرایط و هویت خود بپردازد.

 آیا می‌توان این مجموعه را به شکل یک گزارش از تصویر هنرمندان معاصر ایران از خودشان دید یا مجموعه‌ای که تلاش می‌کند تعریف جدیدی از مفهوم ((تصویری از خود)) ارائه کند؟

فکر نمی‌کنم ادعای گردآورنده این مجموعه این باشد که با این نمایشگاه یک نقشه کلی از هنرمندان و نوع نگاه آنها ارائه دهد. شاید فقط خواسته است با دید بازتری به موضوع پرتره بپردازد.

 هنرمندان در آثارشان خود واقعی‌شان را نشان می‌دهند یا تصویری را که می‌پسندند از خودشان به نمایش می‌گذارند؟

تصویر واقعی و آنچه هنرمند دوست دارد از خود نشان دهد خیلی به هم نزدیک هستند. فاصله کمی وجود دارد و می‌توان آنها را در کار تک‌تک هنرمندان بررسی کرد. بعضی از هنرمندان می‌خواهند درباره خودشان بهترین تصویر را به جا بگذارند اما این کار الزاما به معنای زیباترین تصویر نیست. درباره خیلی از هنرمندان می‌توان این تصویر را دید برای مثال، در آثار خانم‌ها کمی مظلوم‌نمایی وجود دارد و در کارهای آقایان خودشیفتگی و قهرمان‌پروری دیده می‌شود. اما در کارهایی که به صورت غیرمستقیم به خود می‌پردازند و صورت راوی را در آنها نمی‌بینیم، چیزهای بهتری می‌تواند در کار ارائه شود و تصویر عادلانه‌تر یا سالم‌تری از خود هنرمند نمایان می‌شود.

 نظر شما درباره مجموعه‌ای که نمایش داده شد، چیست؟

​
آنچه در گالری لاجوردی دیدم چیدمان فوق‌العاده‌ای بود که به اندازه دیدن یک موزه از آن لذت بردم. اگرچه کارها موزه‌ای نبودند، اما چیدمان آنها فضای بسیار تأثیرگذاری ایجاد کرده بود. اما اینکه آثار بدون نام هنرمند به نمایش درآمدند یک اشکال بزرگ بود. شاید حذف نام‌ها به این دلیل بود که از نظر بصری تأثیر منفی ایجاد می‌کرد، اما می‌توانستند اسامی هنرمندان را در یک نقشه یا به شکل دیگری مطرح کنند. حذف نام هنرمندان باعث شد احساس کنم خود خالق اثر به حد صفر رسیده و مجموعه دیوار است که در حال نمایش است.

گــــرد آوری : نیکـــــ زی

منبع : روزنامه شرق